இறைவழிபாடு
வழிபாடு என்ற சொல் பொதுவாக வணங்குதல் என்ற பொருளைத் தருகின்றது. ஆனால் வழிபடுதல் வழிபாடு என்பதன் அடிப்படையில் பார்க்கும் பொழுது அச்சொல் மிகவும் நுணுக்கமான ஒரு கருத்தை விளக்குவதாக அமைந்துள்ளது என்பதை உணரலாம்.வழி = பாதை, படுதல் = பின்பற்றுதல். அதாவது வழிபடுதல் என்பது பாதையைப் பின்பற்றுதல் ஆகும். பின்பற்றுதல் என்பதனால் பாதை என்பது முன்னமேயே உள்ளது என்பதும் அதைப் பின்பற்றுதலே நமது கடமை என்பதையும் வழிபடுதல் என்ற சொல் மறைமுகமாக நமக்கு உணர்த்துகிறது.வழி என்பது சிவபெருமானால் அருளிச்செய்யப்பட்ட வேத சிவாகங்கள் எனவும், பின்பற்றுதல் என்பது வேதசிவாகம வழியைக் கடைப்பிடித்த ஆச்சார்யர்களை பின்பற்றுதல் எனவும் அறிய வேண்டும்.
இக்கருத்தை மஹாகவி காளிதாஸர் தனது ரகுவம்சத்தில் விளக்குகிறார்.அதாவது திலீப மன்னனுடைய அரசாட்சியில் மக்கள் மனுகாலம் முதல் பின்பற்றி வந்த வாழ்க்கை முறையையே பின்பற்றினார்கள் என்றும், அவ்வழியை ஒரு நூலளவும் மீறவில்லை என்றும் கூறுகிறார். அதை விளக்கும் வண்ணமாக ஒரு உதாரணமும் தருகிறார். அதாவது பல நாட்கள் ஒரே பாதையில் ரதத்தை செலுத்தினால் ரதத்தின் சக்கரங்கள் பதிந்து ஒரு பள்ளம் ஏற்படும் அதற்கு பின்னர் அவ்வழியில் வேறு ஒரு ரதம் செல்லும்போது கூட அந்த ரதமானது அவ்வழியை ஒட்டியே செல்ல முடியும். மீறவே முடியாது. அதுபோல முன்னோர்கள் வாழ்ந்த வாழ்க்கை முறையிலிருந்து ஒரு அணுவளவும் மீறாமல் திலீப மன்னனது மக்கள் கடைபிடித்ததாக கூறுகிறார் மஹாகவி காளிதாஸர். எனவே வழிபாடு என்பதன் பொருள் பொதுவாக வணங்குதல் என்றாலும் நுண்மையாக அது வேத சிவாகம நெறியைப் பின்பற்றுதலையே உணர்த்துகிறது.
வழிபடும் பக்தனின் மனப் பக்குவத்திற்கேற்ப வழிபாட்டின் நோக்கமும் வேறுபடுகிறது. அவ்வகையில் வழிபாடானது உத்தம பக்தி, மத்யம பக்தி, மந்தபக்தி என்று மூன்று வகையாகக் கூறப்பட்டுள்ளது.மந்த பக்தி என்பது கடவுளிடம் பூரணமான நம்பிக்கை இல்லாத ஒரு நிலை. அந்நிலையில் பக்தன் தனக்கு எப்பொழுது தேவை ஏற்படுகிறதோ அதாவது தோஷங்கள், கஷ்டங்கள் நீங்கவேண்டும் என்பதற்காகவும் அல்லது ஏதாவது பொருள் கிடைக்கவேண்டும் உதாரணமாக, திருமணம் ஆகவேண்டும். குழந்தை பிறக்கவேண்டும், வேலை கிடைக்கவேண்டும் என்பதற்காக மட்டுமே வழிபடுவான். எனவே இந்த நிலைக்கு மந்தபக்தி என்றும், இதை உடையவன் மந்த பக்தன் என்றும் அழைக்கப்படுகிறான். ஒரு சிலர் இவ்வகைப்பட்ட பக்தி தவறு என்று கூறுவர். ஆனால் சாஸ்த்ரம் அங்ஙனம் கூறவில்லை. அவனையும் பக்தன் என்றே அங்கீகாரம் செய்துள்ளது. ஆனால் கடைசிவரையில் இந்நிலையிலேயே இருப்பது சிறப்பல்ல என்றும் கூறுகிறது.
மத்யம பக்தி என்பது சிறிது முன்னேறிய நிலை. இந்நிலையில் பக்தன் கஷ்டம் நீங்க வேண்டுமென்றோ, பொருட்கள் வேண்டுமென்றோ வழிபடுவதில்லை. மாறாக இறைவனை அடைவதையே குறிக்கோளாகக் கொண்டு அதற்காகவே வழிபாடு செய்கிறான். எனவே இந்த நிலை பக்திக்கு மத்யம பக்தி என்றும் இதை உடையவன் மத்யம பக்தன் என்றும் அழைக்கப்படுகிறான்.மூன்றாவதான உத்தம பக்தி என்பது இறைவனை அடைந்த ஞானிகளின் நிலை. இந்நிலையில் பக்தனாகிய ஞானி வழிபாடு செய்கிறான். ஆனால் எதையும் வேண்டுவதில்லை. எனவே அவன் செய்கின்ற வழிபாடு இறைவனுக்கு நன்றி தெரிவிக்கும் வகையில் அமைகிறது. இவ்வகை பக்தி உத்தமபக்தி என்றும் பக்தன் உத்தமபக்தன் என்றும் அழைக்கப்படுகிறான்